Doğu Libya’daki Temsilciler Meclisi (TM) Başkanı Akile Saleh’in uluslararası denetim altında birleşik bir yürütme otoritesi kurma önerisi tartışmalara neden oldu.
TM Lideri Akile Salih, 17 Şubat’ta TM’den 15, Devlet Yüksek Kurulu’ndan (DYK) 15 ve bağımsızlardan 15 olmak üzere 45 üyeden oluşan ve uluslararası denetim altında ortak bir yürütme kurulu oluşturulmasını teklif etti.
Salih’in teklifi, Birleşmiş Milletler’in (BM) Libya Özel Temsilcisi Abdoulaye Bathily’nin 27 Şubat’ta BM Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) brifingini sunmasından kısa bir süre önce geldi.
Ülkede ilk kez hükümet kurmak ve seçimler yapmak için Danıştay ve TM ortasında ortak bir heyet oluşturulması fikri gündeme gelmedi. Daha önce Danıştay’dan 5, Temsilciler Meclisi’nden 5 olmak üzere 10 kişilik ortak bir heyet oluşturulması sorunu görüşülüyordu.
Ancak Salih’in yeni açılımı, üye sayısını 5’ten 15’e çıkarırken, bağımsızların da eklenmesini içeriyor. Söz konusu önergede, bağımsızların kimler tarafından ve nasıl seçileceği, hükümetin uzlaşı ile mi yoksa oybirliğiyle mi kurulacağı gibi sorunlar gündeme geliyor. seçimle mi yoksa bakanlıkların bu üç partinin ortasında nasıl dağılacağı da net olarak ifade edilmiyor.
Ayrıca uluslararası denetim önerilmekte ve hükümetin kurulmasında Birleşmiş Milletler’e (BM) rol verilmektedir. Söz konusu teklif ülke siyasetinde tartışma yaratırken, bu girişimin uluslararası tanınırlığı garanti altına almayı amaçladığı düşünülüyor.
Böylece uluslararası arenada tanınmayan Fethi Başağa hükümetinin ilan edildiğine benzer bir deneyimin önüne geçilmesi amaçlanıyor.
ikinci fırsat
BM Libya Özel Temsilcisi Bathily’nin Aralık 2022’de BMGK’da verdiği brifingde DYK ve TM’nin anlaşmaya varamaması durumunda ülkedeki krizin analizi için alternatif bir sistem arayışına davet etmesi üzerine taraflar, harekete geçti.
DYK ve TM de aşmaları gereken hiçbir engele takılmamak için uluslararası camia nezdinde müzakerelerini artırdı.
Aralık ayında verdiği son brifingden sonra Bathily, 27 Şubat’ta Libya’daki son durum ve uluslararası toplumun gelecekteki durumu hakkında yeniden brifing vermeye hazırlanıyor.
Akile Salih’in Bathily’nin brifinginden önce gelen bu yeni önerisi, BM Temsilcisi’ni seçimlerin 2023 yılı bitmeden yapılması yönünde ciddi uzlaşmaya varılması yönünde ciddi girişimler olduğuna ikna etmeyi amaçlıyor. Kasım 2023’te seçimlerin yapılmasına ilişkin anlaşmanın ardından BM brifinginde alternatif mekanizmalara davete gerek yok, ancak resmi olarak belirlenmedi.
Bathily, BM Güvenlik Konseyi’ndeki brifingini sunmak için New York’a gitmeden önce 21 Şubat’ta Twitter hesabından Libyalıların ülkedeki seçimlerin 2023’te yapılması gerektiğine dair görüşlerinde giderek artan bir yakınlaşma olduğunu söyledi.
BM Temsilcisi, ülkenin doğusundaki Temsilciler Meclisi Lideri Libya Başkanlık Konseyi Lideri Muhammed el-Menfi ve Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el Akile Salih adına bir heyet ile görüştüğünü kaydetti. -Ülkenin doğusundaki silahlı kuvvetlerin komutanı Halife Hafter ve Libya Başbakanı Abdülhamid Dibeybe’nin de aralarında bulunduğu Mişri.
“Seçimlerin 2023’te yapılması gerektiğine dair görüşlerde giderek artan bir yakınlaşma var.” Bathily sözleriyle, herkesin ülkedeki siyasi krize Libya liderliğinde bir çözüm bulma taahhüdünü memnuniyetle karşıladığını ifade etti.
Bathily, mevcut çıkmaza son vermek ve Libya halkının taleplerini yerine getirmek için her zaman birlikte çalışmamız gerektiğini vurguladı.
BM Temsilcisi’nin bu açıklamadan Aralık ayına göre daha iyimser olduğu anlaşılırken, DYK ve TM için alternatif bir mekanizma önermesi veya talep etmesi pek olası görünmüyor.
Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinin yapılmasının önünü açan Anayasa Beyannamesi’nde değişiklik yapılması ve seçimlerin Kasım ayında yapılması konusunda prensipte uzlaşma sağlandıktan sonra, partilere ikinci bir şans verilmeden alternatif bir sistem önerilmesi beklenmiyor.
Ayrıca, TM tarafından yürürlüğe konulan cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinin düzenlenmesinin önünü açan Anayasa Beyannamesi’ndeki 13. değişiklik, uluslararası toplumun siyasi sürece liderlik etmek için Başkanlık Konseyi’nden yardım isteme girişimlerini engelleyecektir.
Söz konusu değişiklikle, bazı koşullar dışında, TBMM’yi feshetme yetkisi kaldırıldıktan sonra, Başkanlık Divanı’ndan siyasi sürece yardım girişimleri de engellenecek.
BM, 13’ü TM’den, 13’ü DYK’dan ve 49’u bağımsızlardan seçilen Siyasi Diyalog toplantıları deneyimini gündeme taşısa da Salih’in önerisiyle örtüşüyor.
Akile Salih, bağımsızları yeni hükümet kurma sürecine dahil ederek alternatif bir uluslararası planın önüne geçerek “aslan payını” bağımsızların almasını engelliyor ve payların üç kesim arasında eşit olarak paylaştırılmasını sağlıyor.
Bu öneri Akile Salih’e, Şubat 2021’de Siyasi Diyalog sürecinde Başkanlık Divanı üyeleri ve Başbakan seçiminde olduğu gibi tekrar Dibeybe’ye kaybetmemesi için yeni hükümeti seçme sürecinde daha fazla yetki veriyor.
Çift uyrukluların adaylığında değişiklik olacak
Salih’in yeni girişimi, yetkilileri paylaşarak ilk adımda DYK’dan yardım umarak Dibeybe hükümetinin sayfasını kapatmayı hedefliyor. Çünkü Merkez Bankası’na yeni bir TM yanlısı yönetici atanması gibi önemli yetkilerin paylaşılması, Milli Birlik Hükümeti’nin (UBH) en güçlü kaynaklarından birini kaybetmesine neden olacaktır.
Akile Salih, DYK Lideri Halid el-Mişri ile UBH Başbakanı Abdülhamid Dibeybe arasındaki çekişmeden yararlanarak DYK ile ittifak kurar; Bu, yeni hükümetin kurulmasını kolaylaştırır.
DYK ile işbirliği içinde TM, Anayasa Beyannamesi’nde yapılacak değişikliklerde bile değerli yetki pozisyonlarını paylaşmada ve uluslararası kabul görmüş Dibeybe hükümetinin değişikliği konusunda uzlaşmaya varmada başarılı olabilir, ancak durum değişiklik sorununa geldiğinde seçim yasaları, özellikle cumhurbaşkanlığı adaylığı ve çifte vatandaşlık açısından işler değişecek.
Başta Dibeybe hükümetinin devrilmesi olmak üzere tüm hedeflere ulaşıldıktan sonra, çifte vatandaşlık sahiplerinin seçimlerde aday olup olamayacakları konusuna gelindiğinde, partiler arasında çekişmelerin çıkacağını herkes biliyor. fikir birliğine varmak.
Ama o zaman, herkesin olmasını istediği seçimler, bu siyasi çekişmenin asıl kurbanı olacak taban duruyor.
